Khi đến thăm mô hình trồng thâm canh cây cam Đường canh của hộ gia đình anh Đinh Công Hiếu, sinh năm 1981, cư trú tại thôn Bình Ca 1, xã Tứ Quận, huyện Yên Sơn. Cảm giác đầu tiên là sự ngỡ ngàng bởi cả một vạt đất dốc ở lưng đồi Gò Tượng được phủ một màu xanh của cây lá xen lẫn những chùm quả nặng chĩu, vỏ quả đỏ tươi, căng mọng nước. Thật là một buổi trải nghiệm bắt mắt và cảm giác trân quí sức lao động, sự kiên trì, bền bỉ với quyết tâm cải tạo, chăm sóc để có một vườn cam Đường canh đẹp và hiệu quả đến thế.
Vườn ghép cây cam Đường canh của gia đình anh Hiếu
Dẫn chúng tôi đi trong vườn cam, vừa đi anh Hiếu vừa chia sẻ sự đam mê và cơ duyên đến với cây cam Đường canh. Đó là thời điểm hơn chục năm về trước, cùng với phong trào chung của cả vùng là trồng cây bưởi, gia đình anh cũng đã trồng 350 gốc bưởi Diễn và tập trung chăm sóc. Sau thời kỳ kiến thiết cơ bản, vườn bưởi của gia đình hàng năm đều cho thu hoạch quả nhưng giá bán bưởi quả trên thị trường ngày càng xuống thấp, nguồn thu từ bán bưởi không đủ bù đắp được chi phí vật tư chăm sóc vườn cây. Trăn trở nhiều đêm không ngủ với suy nghĩ làm thế nào để vẫn duy trì nghề trồng cây ăn quả nhưng lựa chọn giống cây ăn quả nào để có nguồn thu nhập cao hơn cây bưởi Diễn.
Ở ngay tại địa phương cũng có khá nhiều mô hình trồng cây ăn quả có múi cho thu nhập cao hơn bưởi Diễn như mô hình trồng bưởi Da xanh, cam Đường canh, cam Vinh hoặc cam V2… song mỗi mô hình đều có những lợi thế và khó khăn riêng biệt. Đối với cây bưởi Da xanh tuy giá bán sản phầm bưởi quả khá cao do có chất lượng tốt, nhưng tỷ lệ đậu quả trên mỗi cây lại thấp. Trồng giống cam Vinh cho sản lượng quả cao và hàng năm rất ổn định về năng xuất nhưng giá bán chỉ ở mức trung bình do có nhiều hộ gia đình trồng loại cam này… Duy nhất chỉ có cây cam Đường canh là loại cây trồng có rất ít nhà vườn ở địa phương lựa chọn trồng thâm canh giống cam này do khó chăm sóc, thịt quả hay bị khô và mức độ nhiễm sâu bệnh hại khá cao… nhưng vẫn có một số nhà vườn trồng giống cam này và có thu nhập rất tốt trong cả chu kỳ của vườn cây.
Qua những lần đi thực tế tham khảo, học hỏi tại các mô hình trồng cây ăn quả có múi tại địa phương và một số nhà vườn ở các tỉnh khác anh nhận thấy đối với giống cam Đường canh nếu nắm vững được quy trình kỹ thuật, thực hiện nghiêm ngặt việc chăm sóc áp dụng cho từng thời điểm sinh trưởng, phát triển của cây thì loại cây trồng này sẽ cho hiệu quả kinh tế rất cao nên anh đã quyết tâm lựa chọn giống cam này để trồng, anh mua 50 cây giống từ tỉnh Hưng Yên về trồng thử nghiệm. Để nắm vững những kinh nghiệm thâm canh, chăm sóc vườn cam anh đã dành nhiều thời gian đến những mô hình trồng cam Đường canh cho hiệu quả cao trong và ngoài tỉnh để học hỏi kinh nghiệm từ khâu trồng, chăm sóc, tạo tán cho cây trong thời kỳ kiến thiết cơ bản, sau đó đến thời kỳ kinh doanh là những kỹ năng, kinh nghiệm khoanh vỏ cắt nước để ép cho cây ra nhiều nụ và nở hoa đồng đều hoặc như phương pháp chống rụng quả non, kỹ thuật bón phân cung cấp dinh dưỡng để cây nuôi quả đồng đều, có chất lượng cao…, mỗi lần học hỏi được những kỹ năng, kinh nghiệm của các chủ vườn trồng cam lâu năm chia sẻ anh đều áp dụng thực tế ở vườn nhà để từ đó có sự điều chỉnh đúc rút kinh nghiệm cho phù hợp với đồng đất quê mình.
Khi 50 gốc cam Đường canh tại vườn nhà cho quả, sản phẩm đem bán được thị trường chấp nhận với giá khá cao nên gia đình anh cũng tích lũy được ít vốn, cùng với những kinh nghiệm thực tế đã làm nên cuối năm 2021 anh đã quyết định cắt bỏ tán của những cây bưởi Diễn trong vườn để ghép cải tạo thay thế bằng giống cam Đường canh. Sau khi cải tạo, anh dành 2 năm tập trung vào khâu chăm sóc mầm ghép để cây sinh trưởng, phát triển khỏe đồng thời tạo bộ tán lá trải đều ra 4 hướng chuẩn bị chuyển sang thời kỳ kinh doanh. Đến cuối năm 2023, anh đã áp dụng kỹ thuật khoanh vỏ sử lý cho 250 cây cam để ép cây ra hoa, đậu quả. Bằng kinh nghiệm thực tế và sự chăm sóc cần mẫm suốt một năm, vườn cam Đường đã không phụ công người chăm sóc và cho ra sản phẩm với năng xuất cao, mẫu mã đẹp và chất lượng tốt. Tại thời điểm chúng tôi đến thăm vườn, anh Hiếu vui vẻ cho biết dự kiến vườn cam sẽ cho sản lượng khoảng gần 30 tấn quả, với giá thương lái đã đặt mua tại vườn để cung cấp phục vụ nhu cầu thị trường tết Nguyên đán năm Ất Tỵ với giá quả loại A là 40.000 đồng/kg, loại B là 30.000 đồng/kg. Như vậy vụ quả năm 2024 gia đình anh Hiếu có thể thu nhập cả tỷ đồng. Đây thực sự là thành quả xứng đáng dành cho những con người có ý chí theo đuổi nghề trồng cây ăn quả.
Khi chia tay ra về, chúng tôi trân quý, cảm phục sự đam mê và tinh thần không ngại học hỏi của anh Đinh Công Hiếu đã đem lại cho đời những hương vị ngọt ngào mùa quả chín cam Đường canh./.
Trung tâm Khuyến nông
